باور نادرست درباره لاستیک‌ها (از نیتروژن تا لاستیک پهن)
چند بار شنیده‌اید که «فشار باد لاستیک رو چشمی چک کن، معلومه!» یا «باد نیتروژن معجزه می‌کنه، دیگه نگران ترکیدن لاستیک نباش»؟
دنیای تایرها پر از باورهایی است که نسل به نسل منتقل شده‌اند، بدون اینکه کسی توقفی کند و از خودش بپرسد: “آیا واقعاً این حرف علمی است یا فقط یک شایعه‌ی رایج؟”
در واقع، بخش بزرگی از تصورات ما درباره لاستیک خودرو از شنیده‌ها یا تجربه‌های دیگران می‌آید، نه از اطلاعات فنی دقیق.
شاید در برخی موارد این تجربیات کارساز باشند، اما بسیاری از آن‌ها ممکن است باعث آسیب، افزایش مصرف سوخت، یا حتی تصادف شوند.
در این مقاله از مجموعه آموزش‌های تخصصی تایرشناس، پنج مورد از رایج‌ترین باورهای اشتباه درباره تایرها را زیر ذره‌بین می‌بریم.
با ما همراه باشید تا هم سرگرم شوید و هم یک قدم به رانندگی ایمن‌تر نزدیک‌تر شوید.
کلیک کنید:
چرا لاستیک‌های های‌فلای برای خودروهای آفرود انتخاب خوبی هستند؟ (۵ دلیل برای خرید)
خلاصه مقاله به‌صورت بولت‌بندی
-
نیتروژن مزایای جزئی دارد اما تفاوت معجزه‌آسا با باد معمولی ندارد.
-
تایر پهن در خشکی بهتر اما در برف و گل بدتر عمل می‌کند.
-
تاریخ تولید تایر حیاتی است، حتی با آج بالا، تایر قدیمی خطرناک است.
-
بالانس در خودروهای آفرود نیز ضروری است و از آسیب به تعلیق جلوگیری می‌کند.
-
فشار باد را فقط با گیج دقیق تنظیم کنید، نه به‌صورت چشمی یا حدسی.
جدول مقایسه‌ای: باورهای نادرست vs واقعیت علمی
| باور نادرست | واقعیت علمی |
|---|---|
| باد نیتروژن معجزه می‌کند | تفاوت جزئی در ثبات فشار دارد؛ در مصرف روزمره تأثیر زیادی ندارد |
| لاستیک پهن همیشه بهتر است | در خشکی خوب است ولی در برف، گل و مصرف سوخت مشکل‌ساز می‌شود |
| تاریخ مصرف لاستیک مهم نیست | لاستیک عمر شیمیایی دارد و پس از ~۵ سال خطرناک می‌شود |
| لاستیک آفرود نیازی به بالانس ندارد | عدم بالانس باعث لرزش، سایش تایر و آسیب به جلوبندی می‌شود |
| فشار باد را می‌توان چشمی تشخیص داد | حتی رانندگان حرفه‌ای بدون گیج دقیق نمی‌توانند PSI را درست حدس بزنند |
۱. آیا باد نیتروژن معجزه می‌کند و با باد معمولی فرق دارد؟
این یکی از معروف‌ترین باورهای رایج در میان رانندگان است.
برخی فکر می‌کنند با پر کردن لاستیک با نیتروژن، دیگر هیچ مشکلی نخواهند داشت؛ نه کاهش فشار، نه ترکیدن تایر، نه سایش غیرعادی.
اما واقعیت چیست؟
نیتروژن، به‌دلیل مولکول‌های درشت‌تر نسبت به اکسیژن، کمی دیرتر از لاستیک خارج می‌شود و تغییرات فشار کمتری دارد، به‌ویژه در دماهای بالا.
اما این تفاوت در استفاده روزمره به سختی قابل تشخیص است.
در واقع، سازمان حمل‌ونقل آمریکا (NHTSA) هم تأکید کرده که نیتروژن نمی‌تواند جایگزینی جادویی برای باد معمولی باشد.
پس اگر در نزدیکی‌تان دسترسی به نیتروژن دارید و می‌خواهید از آن استفاده کنید، ایرادی ندارد.
اما اگر بخواهید برای آن هزینه بالا پرداخت کنید، فقط با این توجیه که لاستیک‌تان ضدسایش یا ضدترک می‌شود، سخت در اشتباه‌اید!
۲. آیا لاستیک پهن‌تر همیشه چسبندگی و کنترل بیشتری دارد؟
در ذهن بسیاری از رانندگان، لاستیک پهن مساوی است با هندلینگ بهتر و ظاهر اسپرت‌تر.
درست است که در برخی شرایط، خصوصاً در جاده‌های خشک و سرعت بالا، پهن‌تر بودن تایر موجب افزایش سطح تماس با زمین و در نتیجه چسبندگی بهتر می‌شود.
اما همیشه این‌گونه نیست.
در جاده‌های برفی، گل‌آلود یا لغزنده، لاستیک‌های پهن بدتر عمل می‌کنند.
چرا؟ چون به‌جای نفوذ در سطح، روی آن شناور می‌مانند و کنترل خودرو را سخت‌تر می‌کنند.
علاوه بر این، پهن‌تر بودن لاستیک باعث مصرف سوخت بیشتر، فشار بیشتر روی جلوبندی و کاهش شعاع گردش فرمان می‌شود.
بنابراین، پهنای لاستیک باید متناسب با نوع خودرو، شرایط رانندگی و توصیه سازنده باشد. تایرشناس همیشه تأکید دارد: ظاهر اسپرت نباید فدای ایمنی شود!
۳. آیا تاریخ مصرف لاستیک مهم نیست اگر آج دارد؟
یکی از خطرناک‌ترین باورهای اشتباه! بعضی افراد فکر می‌کنند اگر تایر ترک برنداشته و آج آن سالم است، قابل استفاده است، حتی اگر ۷ سال از تاریخ تولید آن گذشته باشد.
اما این باور می‌تواند خطرناک باشد.
لاستیک ترکیبی از مواد شیمیایی، پلیمرها و الیاف مصنوعی است که با گذشت زمان، حتی بدون استفاده، خاصیت کشسانی و مقاومتش را از دست می‌دهد.
پس از حدود ۵ سال، لاستیک حتی اگر نو به‌نظر برسد، درونش فرسوده شده و در مواجهه با گرما یا فشار زیاد ممکن است ناگهان ترکیده یا تغییر شکل دهد.
در تایرشناس همواره توصیه می‌کنیم هنگام خرید، علاوه بر ظاهر تایر، حتماً کد DOT و تاریخ تولید را چک کنید.
لاستیک قدیمی، حتی اگر ارزان باشد، هزینه‌ای پنهان برای جان و مال شماست.
بیشتر بخوانید:
چگونه سایز مناسب لاستیک آفرود را برای خودروی خود انتخاب کنیم؟
۴. آیا لاستیک‌های آفرود نیاز به بالانس و تنظیم تعلیق ندارند؟
برخی رانندگان آفرود تصور می‌کنند که لرزش چرخ در سرعت بالا یا تکان‌های شدید، طبیعی است و نیازی به بالانس یا تنظیم جلوبندی ندارند.
چون در مسیرهای سنگلاخ، لرزش که چیز عجیبی نیست! اما این باور اشتباه می‌تواند به قطعات خودرو آسیب بزند.
در حقیقت، لاستیک‌های آفرودی به‌دلیل وزن و ابعاد بیشتر، اگر بالانس نشوند فشار بیشتری به سیستم تعلیق و کمک‌فنرها وارد می‌کنند.
عدم تعادل در چرخ‌ها حتی می‌تواند باعث کاهش کنترل خودرو در مسیرهای لغزنده شود.
توصیه تایرشناس: پس از هر بار نصب تایر جدید آفرود یا تغییر ارتفاع، خودرو را نزد متخصص برای بالانس و تنظیم دقیق ببرید. حتی در دنیای آفرود هم نظم و دقت مهم است!
۵. آیا فشار باد تایر را می‌توان چشمی تشخیص داد؟
یکی از متداول‌ترین اشتباهات رانندگان این است که با فشار دادن تایر با دست یا نگاه کردن به آن، میزان باد را تخمین می‌زنند.
اما حتی رانندگان حرفه‌ای هم نمی‌توانند تفاوت بین ۲۵ و ۳۰ psi را بدون ابزار دقیق تشخیص دهند.
فشار کم یا زیاد، هر دو موجب سایش نابرابر، افزایش مصرف سوخت، کاهش چسبندگی و حتی ترکیدن تایر می‌شوند.
بهترین کار استفاده از گیج فشار باد تایر است که در فروشگاه‌های تخصصی یا حتی پمپ‌بنزین‌ها قابل تهیه است.
در تایرشناس توصیه می‌کنیم پیش از سفرهای بین‌شهری یا رانندگی آفرود، فشار باد همه چرخ‌ها و حتی زاپاس را دقیق بررسی کنید.
اعتماد به چشم و حس دست، بازی خطرناکی‌ست.
سوالات متداول
-
آیا می‌توان باد نیتروژن را با باد معمولی ترکیب کرد؟
بله، مشکلی ایجاد نمی‌شود. اگر در شرایط اضطراری نیتروژن در دسترس نبود، استفاده از هوای معمولی اشکالی ندارد. -
آیا همه خودروها می‌توانند از لاستیک پهن استفاده کنند؟
خیر، باید با توجه به ابعاد مجاز رینگ، توصیه کارخانه و سیستم تعلیق بررسی شود. -
آیا تایر نو اما با تاریخ تولید قدیمی قابل استفاده است؟
فقط در صورتی که کمتر از ۳ سال گذشته باشد. بیش از آن توصیه نمی‌شود. -
چه زمانی بالانس چرخ ضروری است؟
پس از نصب تایر جدید، تجربه لرزش در سرعت بالا یا پس از برخورد با دست‌اندازهای شدید. -
چرا برخی تصور می‌کنند تایر آفرود نیازی به بالانس ندارد؟
چون مسیرهای آفرود پر از لرزش است و این لرزش‌ها با مشکل چرخ اشتباه گرفته می‌شود. -
آیا تنظیم باد تایر تأثیر مستقیمی بر ایمنی دارد؟
کاملاً. فشار نادرست می‌تواند باعث ترکیدن لاستیک یا از دست رفتن کنترل خودرو شود. -
بهترین روش تشخیص فشار باد تایر چیست؟
استفاده از گیج فشار استاندارد و بررسی توصیه کارخانه در دفترچه راهنما. -
آیا نیتروژن مانع پنچری می‌شود؟
خیر. نیتروژن تنها خروج گاز را کندتر می‌کند ولی تأثیری بر سوراخ شدن ندارد. -
آیا تایر پهن‌تر ترمزگیری را بهتر می‌کند؟
در شرایط خشک بله، اما در سطوح لغزنده تأثیر منفی دارد. -
آیا می‌توان تایر قدیمی را با آج بالا خرید؟
خرید تایر با تاریخ گذشته حتی با آج بالا بسیار خطرناک است و توصیه نمی‌شود.
برای مطالعه:
مقایسه لاستیک های‌فلای با برندهای برتر آفرود (میشلن، بی‌اف‌گودریچ، کوپر و …)
